मोठी बातमी : उपराष्ट्रपती जगदीप धनखड यांचा अचानक राजीनामा, वाचा काय आहे कारण ?

Jagdeep Dhankhar : भारताचे उपराष्ट्रपती आणि राज्यसभेचे सभापती जगदीप धनखड यांनी २१ जुलै २०२५ रोजी आपल्या पदाचा राजीनामा दिला. संसदेच्या पावसाळी अधिवेशनाच्या पहिल्याच दिवशी घेतलेल्या या निर्णयाने राजकीय वर्तुळात खळबळ उडाली आहे. धनखड यांनी प्रकृती अस्वास्थ्य आणि वैद्यकीय सल्ल्याचे पालन करण्यासाठी हा निर्णय घेतल्याचे स्पष्ट केले आहे. त्यांनी राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांना संविधानाच्या कलम ६७(अ) अंतर्गत आपला राजीनामा सादर केला.

जगदीप धनखड यांनी ११ ऑगस्ट २०२२ रोजी भारताच्या १४व्या उपराष्ट्रपतीपदाची सूत्रे स्वीकारली होती. त्यापूर्वी त्यांनी २०१९ ते २०२२ या काळात पश्चिम बंगालचे राज्यपाल म्हणून काम पाहिले होते. २०२२ च्या उपराष्ट्रपती निवडणुकीत त्यांनी विरोधी पक्षांच्या उमेदवार मार्गारेट अल्वा यांचा ३६४ मतांनी पराभव करून विजय मिळवला होता. त्यांना एकूण ७२५ मतांपैकी ५२८ मते मिळाली होती, जे १९९२ नंतरच्या निवडणुकीत सर्वाधिक मताधिक्याचा विजय होता.

धनखड यांचा कार्यकाळ २०२७ पर्यंत होता, परंतु दोन वर्षांआधीच त्यांनी आरोग्याच्या कारणास्तव पद सोडण्याचा निर्णय घेतला. यावर्षी मार्च २०२५ मध्ये त्यांना हृदयाशी संबंधित त्रासामुळे दिल्लीतील एम्स रुग्णालयात चार दिवस दाखल करण्यात आले होते, ज्यामुळे त्यांच्या प्रकृतीबाबत चिंता निर्माण झाली होती.

जगदीप धनखड यांच्या राजीनाम्याचे कारण

धनखड यांनी राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू यांना लिहिलेल्या पत्रात म्हटले आहे, “प्रकृतीला प्राधान्य देण्यासाठी वैद्यकीय सल्ल्याचे पालन करत मी संविधानाच्या कलम ६७(अ) नुसार तात्काळ भारताच्या उपराष्ट्रपती पदाचा राजीनामा देत आहे.” त्यांनी आपल्या कार्यकाळात मिळालेल्या सहकार्याबद्दल राष्ट्रपती भवन, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि केंद्रीय मंत्रिमंडळाचे आभार मानले. त्यांनी पुढे असेही नमूद केले की, “भारतासारख्या महान लोकशाहीत उपराष्ट्रपतीपदासारखे महत्त्वाचे पद भूषविताना मिळालेला अनुभव मोलाचा आहे, आणि संसद सदस्यांनी दाखवलेला विश्वास आणि प्रेम मी कधीही विसरणार नाही.”

धनखड यांच्या राजीनाम्याने देशाच्या राजकीय वर्तुळात अनेक प्रश्न निर्माण झाले आहेत. भारतीय संविधानानुसार, उपराष्ट्रपती पद रिक्त झाल्यास ६० दिवसांच्या आत नव्या उपराष्ट्रपतीची निवडणूक घेणे बंधनकारक आहे. ही निवडणूक लोकसभा आणि राज्यसभेच्या सर्व सदस्यांच्या एकत्रित मतदानाद्वारे होते, ज्यामध्ये प्रमाण प्रतिनिधित्व प्रणाली आणि एकल हस्तांतरणीय मतपद्धतीचा वापर केला जातो. सध्या राज्यसभेचे उपसभापती हरीवंश नारायण सिंह हे तात्पुरत्या स्वरूपात सभापतीचे काम पाहतील.

पुढे कशी असेल प्रक्रिया

संविधानानुसार, निवडणूक आयोग आता ६० दिवसांच्या आत नव्या उपराष्ट्रपतीच्या निवडणुकीची घोषणा करेल. उपराष्ट्रपतीपदासाठी उमेदवाराला भारताचे नागरिकत्व, किमान ३५ वर्षांचे वय आणि १५,००० रुपयांचे डिपॉझिट भरावे लागते. ही निवडणूक लोकसभा आणि राज्यसभेच्या खासदारांद्वारे घेतली जाते, ज्यामध्ये नामनिर्देशित सदस्यांचाही समावेश असतो.

Vice-President-Jagdeep-Dhankhar-sudden-resignation