भारतीय रुपयाची विक्रमी घसरण:
3 डिसेंबर 2025 रोजी डॉलरच्या तुलनेत रुपया आपल्या आतापर्यंतच्या सर्वात खालच्या स्तरावर पोहोचला आहे. इतिहासात पहिल्यांदाच रुपया प्रति डॉलर ₹90 च्या पुढे गेला आहे.
आजही रुपयातील घसरण सुरूच राहिली. डॉलरच्या तुलनेत आज रुपयात 9 पैशांची कमजोरी नोंदली गेली, ज्यामुळे तो 90.05 वर खुला झाला. बाजार उघडताच झालेली ही घसरण भारतीय अर्थव्यवस्थेसाठी मोठा धक्का मानली जात आहे, कारण प्रथमच रुपया 90 च्या वर गेला आहे. काल तो 89.96 रुपयांवर बंद झाला होता.
रुपयावर वाढत्या दबावामागे डॉलर मजबूत होणे, जागतिक अनिश्चितता वाढणे, आणि परदेशातून डॉलरची वाढती मागणी यांसारखी अनेक कारणे आहेत.
भारतीय अर्थव्यवस्थेवर वाढता दबाव
भारताची GDP मजबूत असली तरी रुपयातील सततची घसरण अर्थव्यवस्थेवरचा दबाव वाढवत आहे. ही चिंतेची बाब आहे, कारण यामुळे महागाई वाढण्याचा धोका आणखी वाढतो. यापूर्वी 2022 मध्ये अशी मोठी घसरण पाहायला मिळाली होती.
रुपया घसरण्याची कारणे
गेल्या काही दिवसांत बाजारातील अनिश्चितता वाढत आहे. डॉलर अधिक मजबूत होत आहे. अशा परिस्थितीत गुंतवणूकदार सुरक्षित पर्याय म्हणून डॉलरकडे वळत आहेत.
त्याशिवाय परदेशी गुंतवणूकदार भारतीय बाजारातून पैसे काढून घेत आहेत, ज्यामुळे रुपया आणखी कमजोर होत आहे आणि डॉलरची मागणी वाढत आहे. रुपया 90 च्या पुढे जाणे म्हणजे बाजारात मोठे बदल होत असल्याचे संकेत आहेत.
अमेरिकी धोरणांचाही परिणाम
अमेरिकेने भारतावर 50% टॅरिफ लावला आहे. भारत-अमेरिका व्यापार करारात होणारा विलंब, अमेरिकेच्या आर्थिक धोरणांमधील बदल, तसेच फेडरल रिझर्व्ह व्याजदर वाढीच्या शक्यता—या सर्व गोष्टी रुपयावर दबाव वाढवत आहेत.
रुपया कमजोर झाल्याने आयात महाग होते, आणि त्यामुळे पेट्रोल-डिझेल, यंत्रसामग्री, मोबाईल, इलेक्ट्रॉनिक्स यांसारख्या वस्तू तसेच परदेश प्रवासही महाग होतो.
RBI च्या हस्तक्षेपामुळे दिलासा मिळेल का?
रुपया ऐतिहासिक नीचांकी पातळीवर पोहोचल्याने रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया डॉलर विकून बाजारातील दबाव कमी करण्याचा प्रयत्न करू शकते. मात्र याचा मर्यादित परिणाम होण्याची शक्यता आहे, कारण सध्या रुपया अतिशय दबावाखाली आहे.
तरीही बाजाराचे लक्ष RBI च्या पुढील पावलांकडे लागलेले आहे.