Nepal Protest News : नेपाळमधील राजधानी काठमांडू आणि इतर प्रमुख शहरांमध्ये सोशल मीडिया बंदीच्या विरोधात सुरू झालेले आंदोलन सोमवारी (8 सप्टेंबर 2025) हिंसक बनले. जनरेशन-झेड (Gen-Z) म्हणजेच 1997 ते 2012 दरम्यान जन्मलेल्या तरुणांनी नेतृत्व केलेल्या या आंदोलनाने नेपाळच्या संसद भवनावर हल्ला केला, गेटला आग लावली आणि पोलिसांशी हिंसक झटापटी झाल्या. या हिंसाचारात किमान 20 जणांचा मृत्यू झाला असून 300 हून अधिक जण जखमी झाले आहेत. यामुळे देशात तणावपूर्ण वातावरण निर्माण झाले आहे.
नेपाळ सरकारने नुकतेच फेसबुक, इंस्टाग्राम, व्हॉट्सअॅप, यूट्यूब आणि टिकटॉकसह 26 सोशल मीडिया आणि मेसेजिंग अॅप्सवर बंदी घातली होती. या बंदीमुळे विशेषतः तरुणांमध्ये तीव्र नाराजी पसरली. त्यांना यामुळे अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य आणि संचारावर निर्बंध आल्याचे वाटले. याच नाराजीने Gen-Z आंदोलनाला जन्म दिला, ज्याने काठमांडूसह पोखरा, इटहरी, दमाक आणि झापा यांसारख्या शहरांमध्ये हिंसक स्वरूप धारण केले.
संसदेवर हल्ला आणि हिंसाचार
हजारो तरुण काठमांडूच्या सिंह दरबार येथे जमले आणि न्यू बानेश्वर येथील संसद भवनाकडे कूच केले. आंदोलकांनी पोलिसांचे बॅरिकेड्स तोडले आणि संसद परिसरात घुसखोरी केली. काहींनी संसदेच्या गेटला आग लावली, तर काहींनी इमारतींवर दगडफेक केली. याला प्रत्युत्तर म्हणून पोलिसांनी अश्रूधुर, वॉटर कॅनन आणि रबर बुलेट्सचा वापर केला. काही ठिकाणी प्रत्यक्ष गोळीबारही झाला, यात एका प्रदर्शनकारीचा मृत्यू झाला आणि अनेक जण जखमी झाले.
काठमांडूच्या सिव्हिल हॉस्पिटलने एका प्रदर्शनकारीच्या मृत्यूची पुष्टी केली, तर इतर सूत्रांनुसार मृतांचा आकडा 14 ते 20 पर्यंत आहे. याशिवाय, इटहरी येथे दोन जणांचा मृत्यू झाल्याची माहिती बीबीसी नेपाली सेवेने दिली. हिंसाचार इतका तीव्र होता की, काठमांडू आणि पोखरासह अनेक शहरांमध्ये संचारबंदी लागू करण्यात आली. नेपाळी लष्कराला संसद भवन, पंतप्रधान निवास आणि राष्ट्रपती भवन परिसरात तैनात करण्यात आले.
सरकारचा निर्णय आणि प्रतिक्रिया
हिंसाचार वाढल्यानंतर नेपाळ सरकारने सोमवारी रात्री आपातकालीन मंत्रिमंडळ बैठकीत सोशल मीडिया बंदी मागे घेण्याचा निर्णय घेतला. संचारमंत्री पृथ्वी सुब्बा गुरुंग यांनी फेसबुक, एक्स, व्हॉट्सअॅप आणि इतर सर्व प्लॅटफॉर्म्स पुन्हा सुरू करण्याचे आदेश दिले. त्यांनी Gen-Z प्रदर्शनकारींना आंदोलन मागे घेण्याचे आवाहन केले. मात्र, प्रदर्शनकारींनी भ्रष्टाचार आणि चांगल्या प्रशासनाच्या मागण्या पुढे ठेवत आंदोलन सुरू ठेवण्याचा इशारा दिला आहे.
भारत-नेपाळ सीमेवर परिणाम
नेपाळमधील अशांततेमुळे भारतानेही सावध पवित्रा घेतला आहे. बिहारच्या सात सीमावर्ती जिल्ह्यांमध्ये (पश्चिम चंपारण, सीतामढी, मधुबनी, अररिया, सुपौल, पूर्व चंपारण आणि किशनगंज) सीमा सील करण्यात आली आहे. सीमा सुरक्षा दल (SSB) ला उच्च सतर्कतेचा आदेश देण्यात आला असून, सीमेवर येणाऱ्या-जाणाऱ्यांची कसून तपासणी केली जात आहे.
आंदोलनाची पुनरावृत्ती आणि भविष्य
नेपाळमध्ये हिंसक आंदोलनांचा इतिहास नवीन नाही. यापूर्वी मार्च 2025 मध्ये राजेशाही आणि हिंदू राष्ट्राच्या मागणीसाठी झालेल्या आंदोलनातही हिंसाचार झाला होता, ज्यामध्ये दोन जणांचा मृत्यू झाला होता आणि 105 जणांना अटक करण्यात आली होती. सध्याचे Gen-Z आंदोलन हे तरुणांच्या राजकीय जागरूकतेचे आणि असंतोषाचे प्रतीक बनले आहे.
Protesters in Nepal set parliament-on-fire-more-than-20-dead