पुस्तक परीक्षण
व्यक्तिमत्त्व फुलविताना
लेखिका : हर्षा पिसाळ
(राज्य पुरस्कार प्राप्त शिक्षिका)
शिक्षण क्षेत्रात अनेक पुस्तके मार्गदर्शन करतात; परंतु काही पुस्तके अशी असतात की ती थेट शिक्षकाच्या मनाशी संवाद साधतात. “व्यक्तिमत्त्व फुलविताना” हे असेच एक संवेदनशील आणि प्रेरणादायी पुस्तक आहे. लेखिका हर्षा पिसाळ, या राज्य पुरस्कार प्राप्त शिक्षिका असून त्यांचे हे लेखन त्यांच्या प्रदीर्घ शैक्षणिक अनुभवांचे आणि स्वानुभवांचे सार आहे.
या पुस्तकाचे वैशिष्ट्य म्हणजे ते कोणताही उपदेशात्मक आव न आणता, शिक्षकाच्या मनोविश्वात सहज प्रवेश करते. एक शिक्षक केवळ अभ्यासक्रम शिकवणारा नसून तो विद्यार्थ्यांच्या व्यक्तिमत्त्वाचा शिल्पकार असतो—ही भावना लेखिकेने अत्यंत सोप्या, हृदयस्पर्शी शब्दांत मांडली आहे. वर्गातील रोजच्या अनुभवांतून, विद्यार्थ्यांशी संवादातून आणि स्वतःच्या आत्मपरीक्षणातून उमटलेले विचार या पुस्तकात दिसून येतात.
हर्षा पिसाळ या अत्यंत संवेदनशील आणि प्रचंड मेहनती शिक्षिका आहेत, याची प्रचिती पुस्तकातील प्रत्येक पानावर येते. शिक्षकाचे मन किती सहज, मोकळे आणि सकारात्मक असले पाहिजे, यावर त्यांनी विशेष भर दिला आहे. कठोर शिस्तीपेक्षा समजूतदारपणा, दडपशाहीपेक्षा संवाद आणि भीतीपेक्षा विश्वास—हे शिक्षणाचे खरे आधारस्तंभ आहेत, हे लेखिका त्यांच्या स्वानुभवातून ठासून सांगतात.
पुस्तकात विद्यार्थ्यांच्या भावविश्वाचा आदर करण्याचे महत्त्व अधोरेखित केले आहे. प्रत्येक मूल वेगळे असते, त्याच्या क्षमता, मर्यादा आणि स्वप्नेही वेगळी असतात. शिक्षकाने हे ओळखून, त्याला समजून घेऊन मार्गदर्शन केले, तरच खऱ्या अर्थाने व्यक्तिमत्त्व फुलविण्याचे कार्य साध्य होते—हा संदेश पुस्तक प्रभावीपणे पोहोचवते.
भाषा साधी, ओघवती आणि प्रसंगानुरूप आहे. त्यामुळे हे पुस्तक केवळ शिक्षकांसाठीच नव्हे, तर पालक, शिक्षणप्रेमी आणि नवशिक्षकांसाठीही मार्गदर्शक ठरते. कुठेही क्लिष्ट तत्त्वज्ञान नाही; आहे ते फक्त अनुभवातून आलेले शहाणपण.
एकूणच “व्यक्तिमत्त्व फुलविताना” हे पुस्तक शिक्षकाला स्वतःकडे पाहायला लावते, अंतर्मुख करते आणि अधिक संवेदनशील बनवते. आजच्या धावपळीच्या आणि ताणतणावाच्या शैक्षणिक वातावरणात असे पुस्तक प्रत्येक शिक्षकाने वाचावे, आत्मसात करावे आणि आपल्या अध्यापनात उतरवावे, असेच आहे.
अशाच अनेकानेक शब्दशिल्पांचे पुनर्जगाररण मॅडमच्या हाताने होत राहोत हीच शुभकामना!
अभिप्राय - रणदीप बिसने,
शिक्षक व समुपदेशक
हिंगणघाट जि. वर्धा