काबूल (Afghanistan Earthquake) : अफगाणिस्तानच्या पूर्वेकडील कुणार आणि नांगरहार प्रांतात रविवारी (३१ ऑगस्ट २०२५) मध्यरात्री ११:४७ वाजता ६.० रिश्टर स्केलचा शक्तिशाली भूकंप झाला, ज्यामुळे सुमारे ९०० लोकांचा मृत्यू झाला आणि ३,००० हून अधिक जण जखमी झाले. हा भूकंप जलालाबाद शहरापासून २७ किलोमीटर पूर्व-ईशान्येला, केवळ ८ किलोमीटर खोलीवर झाला, ज्यामुळे त्याचा विनाशकारी परिणाम अधिक तीव्र झाला. या भूकंपामुळे अनेक गावे उद्ध्वस्त झाली असून, बचावकार्याला पूर आणि भूस्खलनामुळे मोठा अडथळा येत आहे.
भूकंपाचा तडाखा
हा भूकंप कुणार प्रांतातील चावकी आणि नूरगल भागात सर्वाधिक विनाशकारी ठरला, जिथे माती आणि लाकडापासून बनलेली अनेक घरे कोसळली. तालिबान सरकारचे प्रवक्ते झबिउल्लाह मुजाहिद यांनी सोमवारी (१ सप्टेंबर २०२५) काबूल येथे पत्रकार परिषदेत सांगितले की, कुणार प्रांतात ६१० आणि नांगरहारमध्ये १२ जणांचा मृत्यू झाला, तर एकूण मृत्यूंची संख्या ९०० वर पोहोचली आहे. याशिवाय, ३,००० जण जखमी झाले असून, अनेकजण ढिगाऱ्याखाली अडकले आहेत.
कुणार प्रांतातील माझार दारा येथील एका गावकऱ्याने रॉयटर्सला सांगितले, “संपूर्ण गाव उद्ध्वस्त झाले आहे. मुले आणि वृद्ध ढिगाऱ्याखाली अडकले आहेत.” अनेक कुटुंबे रस्त्यावर आली असून, त्यांच्या घरांचा ढिगारा झाला आहे. भूकंपानंतर आलेल्या अनेक आफ्टरशॉक्समुळे, ज्यात ४.५ आणि ५.२ रिश्टर स्केलच्या भूकंपांचा समावेश आहे, बचावकार्य अधिक कठीण झाले आहे.
बचावकार्य आणि अडथळे
अफगाणिस्तानच्या डोंगराळ आणि दुर्गम भागात हा भूकंप झाल्याने बचावकार्याला मोठ्या अडचणींचा सामना करावा लागत आहे. शनिवारी (३० ऑगस्ट) नांगरहार प्रांतात झालेल्या पुरामुळे रस्ते आणि पूल उद्ध्वस्त झाले, ज्यामुळे बचाव पथकांना गावांपर्यंत पोहोचणे कठीण झाले आहे. तालिबानच्या संरक्षण मंत्रालयाने ३० डॉक्टर आणि ८०० किलोग्रॅम औषधे कुणारला पाठवली असून, हेलिकॉप्टरच्या साहाय्याने ३३५ जखमींना नांगरहार प्रादेशिक रुग्णालयात हलवण्यात आले आहे.
इंटरनॅशनल रेस्क्यू कमिटीच्या (IRC) अफगाणिस्तान देश संचालक शेरीन इब्राहिम यांनी सांगितले, “आम्ही आधीच विद्यमान गरजा पूर्ण करू शकत नव्हतो, आणि या भूकंपामुळे नवीन गरजा निर्माण झाल्या आहेत. आम्ही सर्व दानकर्त्यांना राजकारण बाजूला ठेवून लोकांना मदत करण्याचे आवाहन करतो.”
अफगाणिस्तानातील भूकंपाची पार्श्वभूमी
अफगाणिस्तान हा मध्य आशियातील सर्वात भूकंपप्रवण क्षेत्रांपैकी एक आहे, जिथे भारतीय आणि युरेशियन टेक्टॉनिक प्लेट्स एकमेकांना भेटतात. यामुळे या क्षेत्रात वारंवार मध्यम ते तीव्र भूकंप होतात. ऑक्टोबर २०२३ मध्ये हेरात प्रांतात ६.३ रिश्टर स्केलचा भूकंप झाला होता, ज्यामुळे तालिबान सरकारच्या मते ४,००० लोकांचा मृत्यू झाला, तर संयुक्त राष्ट्रांच्या मते १,५०० मृत्यू झाले. जून २०२२ मध्ये पक्तिका आणि खोस्त प्रांतात ५.९ रिश्टर स्केलच्या भूकंपात १,३०० हून अधिक लोक मृत्युमुखी पडले.
या भूकंपाची तीव्रता ६.० रिश्टर स्केल असली, तरी त्याची खोली केवळ ८ किलोमीटर असल्याने त्याचा विनाशकारी परिणाम जास्त झाला. ग्रामीण भागातील माती आणि लाकडापासून बनलेली घरे भूकंपाला तोंड देण्यास असमर्थ असल्याने मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले.
6.0-magnitude-earthquake-hits-Afghanistan-over-900-dead-3000-injured